Còi xương là bệnh lí liên quan đến sự phát triển của bộ xương khiến cho xương trở nên mềm, yếu. Bệnh thường hay gặp ở trẻ nhỏ từ 6-24 tháng tuổi do hậu quả của thiếu dinh dưỡng hay thiếu vitamin D, hoặc do rối loạn chuyển hoá vitamin D trong cơ thể. Bệnh có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm và ảnh hưởng đến quá trình phát triển toàn diện của bé sau này. Vì vậy, các mẹ nên tìm hiểu nguyên nhân của bệnh để có phương pháp điều trị và phòng tránh hiệu qủa
Contents
1.Nguyên nhân trẻ bị còi xương
1. Thiếu ánh nắng mặt trời:
Nguyên nhân hay gặp nhất do thói quen kiêng cữ, sợ trẻ tiếp xúc nắng sớm sẽ hay bị ốm. Đây là quan niệm sai lầm của nhiều người dân Việt Nam. Theo khuyến cáo của các chuyên gia, trẻ 2 tuần tuổi đã cần được tắm nắng: tốt nhất là vào buổi sáng sớm (trước 8 giờ) nếu không có thời gian thì buổi chiều muộn. Trung bình yêu cầu 2 tiếng/tuần hay 10-15 phút/ngày tùy vào khả năng của trẻ và mức độ phát triển xương vận động (nếu trẻ ít ốm hoặc trẻ có biểu hiện của chớm còi xương có thể tắm nắng lâu hơn).
2. Chế độ ăn uống của trẻ:
Nhiều cha mẹ cho con ăn sữa bò ở trẻ dưới 1 tuổi, đây là lứa tuổi nhu cầu vitamin D đang rất cao và nguồn dự trữ canxi hay thiếu hụt ở trẻ đẻ nhẹ cân, đẻ non, vì vậy ở những trẻ này rất thiếu vitamin D dẫn đến còi xương. Hoặc những trẻ ăn quá nhiều chất bột, đạm (thịt) gây tình trạng chuyển hóa – tăng đào thải canxi ra nước tiểu. Hoặc do trong chế độ ăn dặm hằng ngày không cho hoặc cho quá ít dầu/mỡ dẫn đến không có dung môi hòa tan để hấp thu được vitamin D.
2. Biểu hiện khi trẻ bị còi xương
Trẻ hay quấy khóc, ngủ không yên giấc, hay giật mình, ra nhiều mồ hôi khi ngủ.
Xuất hiện rụng tóc vùng sau gáy tạo thành hình vành khăn.
Các biểu hiện ở xương: thóp rộng, bờ thóp mềm, thóp lâu kín, có các bướu đỉnh, bướu trán (trán dô), đầu bẹp cá trê.
Các trường hợp còi xương nặng có di chứng: chuỗi hạt sườn, dô ức gà, vòng cổ chân, cổ tay, chân cong hình chữ X, chữ O.
Răng mọc chậm, trương lực cơ nhẽo, táo bón.
Chậm phát triển vận động: chậm biết lẫy, biết bò, đi, đứng…
Trong trường hợp còi xương cấp tính: trẻ có thể bị co giật do hạ can-xi máu.
Lưu ý: Cần phân biệt bệnh còi xương và suy dinh dưỡng, đặc biệt nhiều người có suy nghĩ chưa thật sự chính xác rằng, suy dinh dưỡng dẫn đến còi xương. Trên thực tế, có những bé khỏe mạnh, cân nặng bình thường vẫn bị còi xương.
3. Phòng ngừa còi xương cho trẻ
Nên theo đơn thuốc điều trị của bác sĩ chuyên khoa, vì vitamin D rất dễ bị quá liều gây ngộ độc thần kinh nguy hiểm cho trẻ.
Sinh hoạt và chế độ ăn: Tăng cường vitamin D từ thức ăn: trứng, sữa, bơ, gan cá là những nguồn giàu vitamin D; Sữa và các chế phẩm thường được dùng để tăng cường vitamin D. Ngoài ra, một số thức ăn khác như bột dinh dưỡng cho trẻ em, thức ăn chế biến sẵn, bột mỳ cũng được tăng cường thêm vitamin D.
Phơi nắng đều đặn khi trời nắng đẹp: Tắm nắng là phương pháp dùng ánh sáng mặt trời buổi sáng sớm tiếp xúc trực tiếp lên da để tổng hợp vitamin D. Vitamin D đóng vai trò quyết định trong việc thành lập và tăng trưởng xương của trẻ em do làm tăng hấp thu canxi và phot-pho ở niêm mạc ruột.
4. Vì sao phải tắm nắng?
Nếu trẻ không được tắm nắng, trẻ rất dễ phải đối mặt phải chứng còi xương do sự thiếu hụt vitamin D.
Tắm nắng là phương pháp dùng ánh sáng mặt trời buổi sáng sớm tiếp xúc trực tiếp lên da để tổng hợp vitamin D. Vitamin D đóng vai trò quyết định trong việc thành lập và tăng trưởng xương của trẻ em do làm tăng hấp thu can-xi và phot-pho ở niêm mạc ruột.
Bạn biết không, tới 80% vitamin D được tổng hợp ở da dưới tác dụng của tia cực tím tiếp xúc trực tiếp lên da và 20% vitamin D còn lại có từ sữa mẹ và thức ăn (thịt, dầu cá thu, cá mòi, trứng, bơ, nấm, đậu, vv…). Vì thế, để tổng hợp vitamin D nhanh chóng thì cách tốt nhất chính là tắm nắng.
Thiếu vitamin D sẽ gây giảm hấp thu calci. Hậu quả là làm giảm calci trong máu khiến bé bị còi xương, biến dạng xương. Vì vậy để phòng còi xương cho bé, các mẹ nên cho bé tắm nắng hàng ngày.
Ngoài ra, những trẻ dễ bị còi xương là những trẻ đẻ non, suy dinh dưỡng bào thai, bệnh nhiễm khuẩn, trẻ rối loạn tiêu hóa kéo dài.
1. Cách tắm nắng tốt nhất
Thời gian tắm nắng tốt nhất chính là vào sáng sớm, lúc mặt trời mọc chưa nóng. Về mùa hè nên tắm nắng từ 6h30 đến 7h30, không nên tắm nắng buổi chiều.
Các mẹ cần chọn nơi thoáng mát, sạch sẽ, nhiều ánh sáng mặt trời để tắm nắng cho bé. Thoạt đầu, có thể vén áo, quần để tắm nắng tay, chân và mông trẻ, sau đó tuỳ tiết trời dần dần mở rộng phạm vi để hở da thịt trẻ.
Về mùa đông, buổi sáng thường ít nắng và nhiều gió, các mẹ có thể tranh thủ cho bé tắm nắng từ 16h – 17h chiều.
2. Thời gian tắm nắng là bao lâu
Vì trẻ còn nhỏ, vì thế, việc đầu tiên là mẹ nên tập cho bé làm quen dần với việc tắm nắng. Lúc đầu chỉ nên tắm nắng trong vài phút đều đặn mỗi ngày, sau tăng dần, khi trẻ được 3 tháng trở lên có thể tắm nắng trong khoảng nửa giờ. Trung bình yêu cầu 2 tiếng/tuần hay 10-15 phút/ngày tùy vào khả năng phơi nắng của trẻ và mức độ phát triển xương vận động (nếu trẻ ít ốm hoặc trẻ có biểu hiện của chớm còi xương có thể phơi nắng lâu hơn).
Chú ý tránh tắm nắng cho trẻ nơi gió lộng. Cả mẹ và bé cùng tắm nắng để tạo cảm giác thân thương, gần gũi (nựng nịu, cho bé bú; đến thời điểm phát triển phù hợp, tập cho bé ngồi, đỡ tay cho bé đi, chơi đùa cùng bé…), giúp bé thích thú khi bé tắm nắng.
3. Những lưu ý khi tắm nắng cho trẻ:
- Nên để hở chân tay của trẻ dưới ánh nắng non
- Tránh để ánh nắng chiếu thẳng vào mặt và đầu trẻ, nên cho trẻ đội mũ.
- Không nên phơi nắng qua cửa kính vì như thế sẽ không có tác dụng.
- Không nên cho trẻ tắm nắng quá lâu.
- Sau khi tắm nắng phải kịp thời lau khô mồ hôi, cho trẻ uống một chút nước bổ sung. Nếu là mùa hè, tốt nhất là tắm ngay sau khi tắm nắng.
- Ngay cả trong mùa đông vẫn có thể tắm nắng cho trẻ nếu trời có nắng. Tuy nhiên, nên tránh những ngày thời tiết bất thường hoặc vào thời điểm giao mùa.
Qua bài viết này có thể cho các mẹ thấy được lợi ích của việc tắm nắng như thế nào đối với các bé. Chúc các mẹ và các bé luôn khỏe mạnh.