Tất niên hay cúng tất niên, lễ tất niên, tiệc tất niên là một mốc đánh dấu kết thúc một năm và chuẩn bị bước sang năm mới. Chữ Tất có nghĩa là xong, là hết; chữ Niên là năm, Tất Niên là kết thúc một năm – 365 hay 366 ngày của năm cũ sắp qua, sẵn sàng bước vào năm mới. Tất niên trong từ điển tiếng Anh còn có nghĩa là Before New Year’s Eve (Tết Nguyên Đán là Lunar New Year, Giao Thừa là New Year’s Eve, Tân Niên là The New Year)
Tất Niên của nước ta rơi vào ngày 30 tháng Chạp Âm lịch (nếu là năm đủ), hoặc 29 tháng Chạp (nếu là năm thiếu). Nhưng Tất Niên của các nước Tây phương là ngày 30 tháng 12 Dương lịch. Hầu như các xí nghiệp, công ty, hãng xưởng, thương nghiệp, hội đoàn đều tổ chức buổi tiệc tất niên để ăn mừng công việc đã xong trong năm qua.
Tất niên có thể là một bữa tiệc Tất niên, liên hoan cuối năm để bước sang năm mới. Đây là ngày các thành viên trong gia đình sum họp lại với nhau để ăn cơm buổi tất niên, nó thường diễn ra vào buổi chiều và buổi tối ngày này, người ta làm cỗ cúng tất niên sau đó tùy vào phong tục tập quán ở mỗi vùng, việc cúng tất niên có thể được gia chủ mời thêm bạn bè và người thân đến dự.
Trong ngày này, mọi người quây quần bên những món ăn, để cùng đón giao thừa, và mừng năm mới. Họ hưởng được bầu không khí thật êm đềm, ấm cúm và tràn ngập niềm vui sau một năm tất bật làm việc, chạy đua với thờ gian, vật lộn với cuộc sống. Đây cũng là 1 phong tục tập quán lâu đời của người Việt Nam, nó mang nét đẹp văn hóa lâu đời của người Việt Nam.
Trong đời sống tâm linh của người Việt, sau 1 năm làm ăn vất vả, vào những ngày cuối năm, mọi người đều dọn dẹp nhà cửa sạch sẽ, tươm tất để cúng tất niên và chuẩn bị đón Tết.
Lễ cúng Tất niên là 1 lễ truyền thống nhưng lễ vật cúng không cần phải quá cầu kỳ, miễn sao thể hiện được tấm lòng thành của người cúng để tri ân đất, trời, thần linh… đã gia hộ bình an trong một năm qua.
Để ghi nhận thời khắc này, người ta thường làm 2 mâm cỗ, 1 mâm cúng gia tiên tại bàn thờ ở trong nhà và 1 mâm cúng trời, đất ở khoảng sân trước nhà.
Mâm lễ cúng Tất niên tùy theo điều kiện gia đình cũng như phong tục tập quán mỗi vùng mà thịnh soạn hay thanh đạm. Thế nhưng, một số thành phần bắt buộc phải có khi cúng theo phong tục của người Việt Nam gồm: hương hoa, vàng mã, đèn nến, trầu cau, rượu, trà, bánh chưng… được bầy biện trang nghiêm.
Bên cạnh đó, thức ăn trong Tất niên cũng phần nào nói lên sở thích của từng vùng miền ở đất nước ta. Hầu như tiệc Tất niên của người miền Bắc đều có gà luộc lá chanh và giò thủ. Người miền Nam thường có tôm khô, củ kiệu, thịt kho nước dừa ăn chung với dưa giá.
Ngoài ra, việc sắm dọn bàn thờ cúng cuối năm thường có một bàn thờ tổ tiên, ông bà. Tuỳ theo truyền thống tín ngưỡng từng nhà mà chọn cách trang trí và sắp đặt bàn thờ cho phù hợp. Trước hết là hương và đèn, hương tượng trưng cho tinh tú, sự nối kết giữa âm và dương, đèn tượng trưng cho mặt trăng, mặt trời.
Vì Tất niên luôn có ý nghĩa tích cực trong đời sống của người Việt Nam ta nên phần lớn các công ty, xí nghiệp, thương nghiệp, hội đoàn thường tổ chức tiệc Tất niên vào buổi chiều hay buổi tối cuối năm để ăn mừng công việc, những dự án thành công, sự phát triển, tăng trưởng của công ty trong năm vừa qua, đồng thời, chào đón năm mới đang đến gần.
Đối với dân công sở, tiệc Tất niên còn là cơ hội để bạn gặp gỡ, giao lưu với các đồng nghiệp, nhất là những đồng nghiệp ở phòng khác rất ít khi gặp mặt. Nhân dịp này, bạn hãy dành tặng cho đồng nghiệp của mình những cái bắt tay, những cái ôm siết hay những lời chúc may mắn trong năm mới nhé…
Bạn đã xem xong ý nghĩa của việc cúng tất niên, xem bài khấn cúng tấn niên chuẩn nhất