Chế độ dinh dưỡng cho bé sau khi cai sữa quyết định rất lớn đến sự phát triển của trẻ. Giai đoạn này trẻ dễ bị suy dinh dưỡng nếu không được chăm sóc hợp lý, ngược lại trẻ sẽ phát triển tốt nếu như mẹ đảm bảo nhu cầu dinh dưỡng cho bé.
Thông thường, trong khoảng thời gian từ 4 – 6 tháng tuổi trẻ không cần ăn thêm gì vì trong sữa mẹ đã có đầy đủ chất dinh dưỡng để trẻ phát triển, bên cạnh đó sữa mẹ còn chứa những yếu tố quan trọng bảo vệ cơ thể mà không một thức ăn nào có thể thay thế được. Khi trẻ ngoài 6 tháng tuổi, có thể tiến hành cho trẻ ăn dặm bằng bột, cháo (phải có thịt, cá, trứng, dầu, mỡ, rau quả tươi để đủ dinh dưỡng). Khi trẻ được 12 tháng tuổi, công năng tiêu hóa của dạ dày và ruột của trẻ dần dần hoàn thiện, có thể cai sữa được nhưng để tận dụng nguồn sữa mẹ tốt nhất nên đến 18 – 24 tháng tuổi hãy cai sữa cho trẻ.
Tầm quan trọng của thức ăn dinh dưỡng khi bé cai sữa
Sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng quan trọng nhất từ khi bé trào đời vì sữa mẹ gần như cung cấp khá đầy đủ nhu cầu dinh dưỡng cho trẻ. Khi cai sữa, bé rất dễ rơi vào tình trạng sụt cân do nguồn cung cấp dinh dưỡng bị gián đoạn. Vì vậy, thức ăn dinh dưỡng khi cai sữa giúp bé bù đắp các chất còn thiếu trong sữa mẹ và thúc đẩy tăng trưởng chiều cao và cân nặng cho bé.
Chế độ dinh dưỡng cho bé sau khi cai sữa
Để đảm bảo nguồn dinh dưỡng cho trẻ sau khi cai sữa, mẹ nên chú ý một vài vấn đề sau:
Thực đơn của bé phải đầy đủ các chất xơ, vitamin, tinh bột, chất đạm (thịt, cá, trứng, đậu, đỗ…), chất béo (dầu, mỡ). Chú trọng đến các loại thực phẩm có mùi vị thơm ngon, giàu dinh dưỡng để trẻ dễ ăn.
Khi mới cai sữa không nên ép bé ăn quá nhiều sẽ khiến bé có cảm giác khó chịu, dễ nôn, trớ và có tâm lý sợ ăn. Để bé ăn uống ngon miệng hãy chia thành nhiều bữa trong ngày để trẻ dễ ăn, không bị ngán và thường xuyên đổi thực đơn cho bé. Tránh trường hợp ép trẻ ăn quá nhiều khiến trẻ có tâm lý sợ ăn, lâu dần thành biếng ăn. Chú ý chế biến cho hợp khẩu vị của trẻ và thường xuyên thay đổi món để trẻ ăn được hết suất.
Phần lớn trẻ ở độ tuổi cai sữa dù đã mọc răng nhưng cơ nhai chưa phát triển toàn diện nên vẫn còn yếu, chức năng của hệ tiêu hóa cũng chưa hoàn thiện như người lớn nên thức ăn cho trẻ cần nấu nhừ, chín kỹ hoặc xay nhuyễn để bé không bị hóc, hấp thu tốt và dễ tiêu hóa.
Có thể kích thích sự ham thích của trẻ đối với các món ăn bằng cách để bé tham gia vào bữa ăn của cả gia đình. Không nên ép bé ăn sẽ trở thành áp lực, nỗi sợ cho bé. Nên chia thành nhiều bữa nhỏ và tạo không khí vui vẻ khi cho bé ăn.
Thay sữa mẹ bằng sữa bò để đảm bảo bé được cung cấp đủ dinh dưỡng.
Một số loại thực phẩm nên cho trẻ ăn trong giai đoạn này là:
Rau xanh và trái cây: đây là những loại thực phẩm không thể thiếu trong chế độ dinh dưỡng của bé. Rau xanh và trái cây chứa nhiều chất xơ và vitamin giúp trẻ tiêu hóa tốt, hơn nữa đây còn là món ăn rất thích hợp cho việc tập nhai của trẻ.
Các loại rau củ có hương vị ngọt tự nhiên và min khi được xay nhuyễn. Ví dụ như cà rốt rất giàu beta-caroten là thực phẩm tuyệt vời giúp mẹ cai sữa cho bé. Ngoài ra, các mẹ có thể dùng khoai tây, bí đỏ, củ cải cho bé cai sữa… Bí bí đỏ dễ tiêu hóa và hiếm khi gây dị ứng. Trong khi đó, củ cải cung cấp một lượng lớn tinh bột, chất xơ và các chất chống oxy hóa như vitamin C và E.
Các loại thực phẩm chế biến từ sữa rất phù hợp cho trẻ sau cai sữa. Vì vậy ngoài sữa, mẹ nên cho trẻ ăn các chế phẩm từ sữa như phomai, sữa chua,….
Trứng là loại thực phẩm rất giàu protein nên cần cho sự phát triển của trẻ. Nhưng khi sử dụng trứng để chế biến món ăn cho bé, bạn cần tuyệt đối không cho trẻ ăn trứng chưa được nấu chín kỹ vì như thế trẻ sẽ rất dễ bị nhiễm khuẩn salmonella, ngộ độc hay dị ứng.
Mẹ có thể bổ sung nước hoa quả cho bé nhưng là nước hoa quả nguyên chất .
Đối với trẻ sơ sinh từ sáu tháng tuổi trở xuống, hoàn toàn không nên uống nước quả. Tuy nhiên, các bác sĩ nhi khoa khuyên có thể cho uống 50-100g nước quả nếu trẻ bú bình và bị táo bón.
Đối với trẻ 6-12 tháng tuổi có thể cho uống trên 100g nước quả mỗi ngày. Tuy nhiên, không cho trẻ bú nước quả bằng bình bởi có thể gây sâu răng.
Thực đơn phổ biến cho trẻ khi cai sữa
Nước rau dền
Nguyên liêu: Rau dền 100g một ít muối tinh, nước 100g.
Cách làm: Rửa sạch rau dền thái nhỏ. Cho nước vào đun sôi, cho rau dền vào, nêm muối nấu khoảng 5-6 phút, tắt lửa, om 10 phút, lọc bỏ bã lấy nước uống.
Lòng đỏ trứng đánh nhuyễn
Nguyên liệu: Trứng gà 1 quả, muối tinh, nước sôi mỗi loại một ít.
Cách làm: Rửa sạch trứng gà cho vào nồi luộc chín, bóc bỏ vỏ, bỏ lòng trắng lấy lòng đỏ, cho vào một ít muối tinh + nước sôi, dùng thìa đánh nhuyễn là được.
Cũng có thể lấy lòng đỏ trứng đánh nhuyễn, cho sữa bò, nước cháo, nước rau luộc (cho thêm một chút ít muối hoặc đường) cho vào quánh, bắc bếp đánh thành dạng hồ là có thể cho bé ăn.
Nguyên liệu: sữa bò 200g, chuối tiêu một quả, chanh nửa quả, mật ong 10g.
Cách làm: Chuối tiêu, chanh bỏ vỏ, cùng với mật ong cho vào máy xay sinh tố xay nhuyễn, cho sữa nóng vào, bật máy xay thêm mấy giây. Cho sữa chuối vào bình sữa, để nhiệt độ hạ xuống thích hợp có thể cho bé ăn.
Nước rau chân vịt
Nguyên liệu: Lá rau chân vịt ( bó xôi) 100g, một ít muối tinh, nước 100g
Cách làm: Rửa sạch rau chân vịt, thái nhỏ. Cho nước vào nồi đun sôi, cho rau chân vịt vào, nêm muối, nấu 5-6 phút, tắt lửa om 10 phút, rót nước canh, cho bé uống.
Nước cà chua
Nguyên liệu: Lựa vừa cà chua tươi, đường trắng, lượng vừa nước sôi.
Cách làm: Rửa sạch cà chua, ngâm vào nước sôi, lấy ra bóc vỏ, dùng máy xay, xay lấy nước. Cho đường trắng, pha thêm nước sôi vào là có thể uống.
Nước dưa hấu
Nguyên liệu: Dưa hấu 100g.
Cách làm: Cho dưa hấu vào bát nghiền nát, dùng vải thưa lọc lấy nước. Cho thêm đường trắng, khuấy đều là được.
Một số lưu ý khi trẻ đã cai sữa
Sau khi trẻ cai sữa, mẹ nên thường xuyên theo dõi phát triển cân nặng cân nặng của bé. Nếu thấy trẻ chậm tăng cân thì mẹ phải chú ý xem lại chế độ ăn uống của bé cũng như khả năng hấp thụ của bé và xin ý kiến tư vấn của bác sĩ chuyên khoa dinh dưỡng. Nếu có điều kiện nên cho trẻ uống thêm sữa công thức để tăng cường dinh dưỡng cho trẻ.
Mặc dù đến giai đoạn cai sữa, răng của bé cũng đã có những thay đổi nhất định nhưng không vì thế mà mẹ cho bé ăn các đồ ăn cứng, dai. Điều này sẽ làm ảnh hưởng đến chất lượng răng của bé sau này.
Cai sữa là một bước ngoặt trong quá trình phát triển của trẻ. Vì vậy để bước ngoặt của trẻ thuận lợi và thành công, mẹ nên chú ý đến chế độ dinh dưỡng của bé, đảm bảo cho bé phát triển tốt nhất.
