Tình yêu là một đề tài muôn thuở được các thi sĩ chọn làm đề tài gợi cảm hứng. Chương trình văn học 12 đã để lại trong lòng bạn đọc một tác phẩm đi theo năm tháng. Hãy cùng trở lại những năm 90 để cảm nhận nội dung ý nghĩa của bài thơ.
Phân tích bài thơ Sóng:
Với nhan đề chỉ đơn giản là “Sóng” mà nó đã khiến cho bao người đọc liên tưởng đến nhiều hình ảnh khác nhau. Lúc mang vẻ đẹp bình yên, lúc mạnh mẻ vô cùng của sóng biển. Sóng ở đây không đơn thuần là sóng biển mà đó còn là nổi niềm chất chứa của Xuân Quỳnh muốn gửi gắm vào. Khi ta đọc từng chữ từng câu chúng ta có thể cảm nhận được niềm vui buồn đan xen trong tâm tư người con gái. “Sóng” như một hiện tượng mang nhiều ý nghĩa vừa là sóng của thiên nhiên vừa được tác giả trao chuốt trở thành hình ảnh cho nỗi niềm khao khát hạnh phúc, khát vọng của tình yêu của người con gái với mong muốn được yêu thương .
“Dữ dội và dịu êm
Ồn ào và lặng lẽ
Sông không hiểu nổi mình
Sóng tìm ra tận bể
Ôi con song ngày xưa
Và ngày sau vẫn thế
Nỗi khát vọng tình yêu
Bồi hồi trong ngực trẻ
Hai khổ thơ đầu xuất hiện đã là rung động trong ta những tình cảm khó diễn tả giữa những trạng thái trái ngược nhau “dữ dội và dịu êm, ồn ào và lặng lẽ” đó là hình ảnh thường thấy ở những con sóng biển. Với câu từ như thế tác giả muốn cho ta thấy sự ẩn dụ tinh tế về cơn sóng trong lòng và đó cũng là tâm trạng của người con gái khi yêu.khi thì cuồng nhiệt khi thì dịu êm.
“Sông không hiểu nổi mình
Sóng tìm ra tận bể”
Khát khao tình yêu quá lớn. Những con sóng không thể thỏa mãn được mong muốn vì vậy mà sóng đã vươn mình ra đến biển cả để tìm đến khoảng không gian rộng lón hơn để trải lòng mình hơn. Đó cũng là chuyện hành trình tìm hiểu tâm tư của mình hơn và hiểu được niềm khát khao cháy bỏng muốn tìm nơi để toại nguyện nội khát vọng về tình yêu
“Ôi con sóng ngày xưa,
Và ngày sau vẫn thế
Nỗi khát vọng tình yêu
Bồi hồi trong ngực trẻ”
Tài năng dùng từ tinh tế “bồi hồi” đã tạo ra cho người thấy được cảm giác mong ngóng chờ đợi điều gì đó làm người đọc cũng có tâm trạng xao xuyến chung với người con gái.
“Trước muôn trùng sóng bể
Em nghĩ về anh,em
Em nghĩ về biển lớn
Từ nơi nào sóng lên
Sóng bắt đầu từ gió
Gió bắt đầu từ đâu
Em cũng không biết nữa
Khi nào ta yêu nhau”
Mượn hình ảnh sóng và sức mạnh của sóng là nỗi bí ẩn muôn đời, cũng như quy luật tình yêu, một quy luật không thể nào giải thích được: điều gì tạo nên tình yêu? Tình yêu bắt đầu từ đâu? Vì sao yêu nhau. Một loạt câu hỏi được đưa ra nhưng lại không thể có một câu trả lời thích đáng. Cũng chính tại đây tác giả chính thức nói lên nỗi lòng và niềm khao khát tình yêu của mình rất nữ tính và cũng mang đậm màu sắc tâm hồn của mình. Xuân Quỳnh kết hợp cách điệp từ khiến cho người đọc cảm thấy được tình yêu muôn vàn trắc trở,sự băn khoăn của người con gái khi không thể kiếm soát tình yêu của mình.
“Con sóng dưới lòng sâu
Con sóng trên mặt nước
Ôi con sóng nhớ bờ
Ngày đêm không ngủ được
Lòng em nhớ đến anh
Cả trong mơ còn thức”
Bằng nghệ thuật điệp từ, ẩn dụ và tài năng sử dụng từ đối lập đã cho ta thấy được điệp khúc của bản tình ca với những giai điệu da diết, nỗi nhớ mãnh mẽ cồn cào lan tỏa ra không gian trong lòng sóng và cũng là nổi nhớ thường trực trong trái tim người phụ nữ đang yêu. Tình yêu giống như những cơn sóng nhớ bờ ngày đêm không ngủ được ở đây nghệ thuật nhân hóa được sử dụng thể hiện nỗi nhớ đang dâng trào trong lòng người phụ nữ.”Lòng em nhớ đến anh” cách nói trực tiếp tình cảm của tác giả mang đậy tính táo bạo,mạnh mẽ. Xuân Quỳnh tự tách mình ra khỏi sóng để cảm nhận tiếng nói của lòng mình. Và cụm từ “trong mơ còn thức” nghe có vẻ phi lí trong cuộc sóng nhưng lại làm người đọc cảm nhận được tình cảm đến từ con tim.
“Dẫu xuôi về phương bắc
Dẫu ngược về phương nam
Nơi nào em cũng nghĩ
Hướng về anh – một phương
Ở ngoài kia đại dương
Tram nghìn con sóng đó
Con nào chẳng tới bờ
Dù muôn vời cách trở”
Hình ảnh sóng đã nói lên nổi lòng của người con gái, khát vọng được sóng hết mình trong tình yêu đẹp, sắt son thủy chung. Người ta thường nói xuôi vài Nam, ngược ra Bắc nhưng ở đây trong nỗi nhớ chất đầu nhà thơ lại dùng từ ngược lại. Điều đó cho ta thấy Xuân Quỳnh muốn nói lên nỗi nhớ bất chấp địa lý thời gian , khoảng cách. Tình yêu là không giới hạn. Và tác giả tự tin khẳng định rằng chắc chắn sẽ đến được bờ của hạnh phúc, của tình yêu.
Cuối cùng Sóng đã nói lên tiếng nói thay cho người con gái về khát vọng được sóng trọn vẹn trong tình yêu qua cảm xúc của tác giả. Tình yêu lứa nồn nàn như biển sóng mênh mông. Muốn được hòa nhịp vào biển lớn
“Cuộc đời tuy dài thế
Năm tháng vẫn đi qua
Như biển kia dẫu rộng
Mây vẫn bay về xa
Làm sao được tan ra
Thành tram con sóng nhỏ
Giữa biển lớn tình eyu6
Để ngàn năm còn vỗ”
Dó là sự chảy trôi của thời gian và sự giới hạn của đời người, cái mong manh trong việc tìm kiếm một nữa hạnh phúc và rồi âu lo đã thoi thúc con người ta sống một cách tích cực hơn. Với khát vọng luôn được như sóng góp phần làm nên biển mênh mông và tồn tại vĩnh cữu
Bài thơ “Sóng” tác giả đã mười một lần nhắc đến “sóng”. Sóng vỗ như tâm tình xôn xao. Sóng cho ta nhiều ấn tượng về âm điệu cuộc sống cũng như giọng điệu tâm tình, nhịp điệu của bài thơ. Tác phẩm mang sự hồn nhiên, liền mạch về cảm xúc, trong sáng trong cách diễn đạt của tác giả. Sóng vỗ trên đại dương mênh mông cũng chính là sóng vỗ trong lòng người con gái
Bằng tài năng của mình Xuân Quỳnh luôn biết cách bộc lộ cảm xúc vào bài thơ, nói lên sự khát vọng và những nỗi niềm rạo rực nhưng day dứt, trăn trở của lòng mình trong tình yêu. Có thể thấy rõ đặc điểm cũa tác giả qua bài thơ Sóng. Qua tác phẩm ta có thể thấy nổi niềm tha thiết, nhiều ước vọng trong sáng trong tình yêu. Về niềm vui nỗi buồn trong tình cảm. Điều đó chỉ có càng chứng tỏ sự phong phú dùng tư và cách diễn đạt chuyên nghiệp của các nhà văn lúc bấy giờ nổi trội trong thi ca nữ đó là Xuân Quỳnh với ngữ điệu cách tân, đa dạng cho thơ nhất là trong những tác phẩm tình yêu.