Chiến tranh thế giới thứ 2 bùng nổ bởi sự khủng hoảng kinh tế năm 1929 -1932 dẫn đến những mâu thuẫn sâu sắc dẫn đến sự cầm quyền của chủ nghĩa phát xít với ý đồ gây chiến tranh để chia lại thế giới.
Contents
Chiến tranh thếgiới thứ 2
I. Con đường dẫn đến chiến tranh của thế giới thứ 2
a/ Các nước phát xít đẩy mạnh chiến tranh xâm lược.
– Đầu những năm 30 các nước Đức, I-ta-li-a, Nhật bản liên kết với nhau thành một liên minh phát xít, tăng cường các hoạt động quân sự và tiến hành chiến tranh xâm lược nhiều khu vực trên thế giới.
+ Nhật bản xâm lược Trung quốc
+ I-ta-li-a xâm lược Ê-ti-ô-pi-a
+ Đức tham chiến ở Tây Ban Nha
+ Đức xé bỏ hiệp ước Véc- xai, nhằm muốn thành lập một nước Đại Đức bao gồm tất cả các cư dân đức sống trên lãnh thổ Châu Âu
– Liên xô chủ trương liên kết với Anh, Pháp để ngăn chặn chiến tranh bùng nổ, nhưng lại bị từ chối
– Anh, Mỹ, Pháp muốn giữ yên trật tự thế giới nhằm bảo toàn những điều có lợi cho mình. Anh, Pháp thực hiện chính sách nhượng bộ phát xít để đẩy mạnh chiến tranh về phía liên xô. Mĩ với ” Đạo luật trung lập” không can thiệp những vấn đề bên ngoài nước Mĩ
b/ Từ Hội nghị Muy-ních đến chiến tranh thế giới
– Tháng 3/1938 Đức thôn tính nước Áo , sau đó tạo ra vụ Xuy-đec nhằm muốn thôn tính Tiệp khắc
– Liên xô sẵn sàng giúp nước Tiệp khắc chống quân xâm lược, còn Anh, Pháp lại tiếp tục chiến lược thỏa hiệp yêu cầu chính phủ Tiệp khắc nhượng bộ Đức.
– Ngày 29/09/1938, Hội nghị Muy-ních được triệu vơi sự tham gia Anh, Pháp, Đức và I-ta-li-a. Anh, Pháp trao vùng Xuy-đét của Tiệp Khắc cho Đức để đổi lấy việc Hít-le hứa chấm dứt mọi cuộc thôn tính ở Châu Âu.
II. Chiến tranh thế giới thứ 2 bùng nổ ở Châu Âu
a/ Đức tấn công Ba lan và xâm chiếm Châu Âu
– 01/09/1939 Đức tấn công Ba lan; Anh, Pháp tuyên chiến với Đức => Chiến tranh thế giới thứ 2 bắt đầu .
– 04/1940 Đức tấn công sang phía tây => tấm thảm kịch của nước Pháp.
– 07/1940 kế hoạc tấn công nước Anh không thực hiện được.
b/ Phát xít bành trướng ở Đông Nam Âu ( 09/1940-06/1941)
– 09/1940 Hiệp ước Tam cường được kí tại Bec-lin, nhằm giúp đỡ lẫn nhau và công khai phân chia thế giới.
– 10/1940 Hít-le thôn chiếm các nước Đông Nam Âu
– Hè 1941 Đức đa phần thôn tính Châu Âu
Thời gian | Chiến sự | Kết quả |
| Từ 01/9/1939 đến ngày 29/9/1939 | Đức tấn công Ba Lan | Ba Lan bị Đức thôn tính. |
| Từ tháng 9/1939 đến tháng 4/1939 | “Chiến tranh kỳ quặc” | Tạo điều kiện để phát xít Đức phát triển mạnh lực lượng |
| Từ tháng 4/1940 đến tháng 9/1940 | Đức tấn công Bắc Âu và Tây Âu | – Đan Mạch, Nauy, Bỉ, Hà Lan, Lúc-xăm-bua bị Đức thôn tính. – Pháp-đầu hàng Đức. Kế hoạch tấn công nước Anh không thực hiện được |
| Từ tháng 10/1940 đến tháng 6/1941 | Đức tấn công Đông và Nam Âu | Ru-ma-ni, Hung-ga-ri, Bun-ga-ri, Nam Tư, Hi Lạp bị thôn tính. |
- Ngyên nhân:
+ Tác động của qui luật phát triển không đồng đều về kinh tế và chính trị.
+ Việc tổ chức và phân chia thế giới theo hệ thống Véc-xai – Oa-sinh-tơn không còn phù hợp nữa.
+ Đưa đến một cuộc chiến tranh mới để phân chia lại thế giới.
- Thủ phạm gây chiến:
Là phát xít Đức, Nhật bản, I-ta-li-a, nhưng các nước phương Tây lại nhúng nhường, nhằm tạo điều kiện cho chiến tranh xảy ra.
III. Chiến tranh lan rộng ra khắp thế giới
a/ Phát xít Đức tấn công Liên xô. Chiến sự ở Bắc phi
1.Mặt trận Xô- Đức
– 22/06/1941 Đức tiến hành “chiến tranh chớp nhoáng” tấn công Liên xô
– Đức đã huy động 190 quân đoàn, 5.5 triệu quân, 3712 xe tăng, 4950 máy bay. Chia lam 3 đạo quân tiến hành tấn công xuyên suốt dọc trời Tây của Liên xô
– 12/1941 Hông quân Liên xô đã đẩy lùi bước chân của quân Đức
– Cuối năm 1942, Đức tấn công Xta-lin-grát -“nút sống” của Liên Xô- nhưng không chiếm được.
– Quân đội Liên xô diễu binh trong lễ kỉ niệm lần thứ 10
2. Mặt trận Bắc Phi
– 09/1940 I-ta-li-a tấn công Ai cập
– Tháng 10/1942, liên quân Anh-Mĩ giành thắng lợi trong trận En A-la-men, và chuyển sang phản công trên toàn mặt trận.
b/ Chiến tranh Thái Bình Dương bùng nổ.
– 09/1940 Nhật kéo quân vào Đông Dương
– 07/12/1941 Nhật bất ngờ tấn công Trân Châu cảng. Mĩ bị thiệt hại nặng nề, chiến tranh lan toàn thế giới.
– Nhật tấn công vào Đông Nam Á và Thái Bình Dương
- Ngày 7/12/1941, vào 7 giờ 55 phút giờ địa phương, các máy bay trên tầu sân bay Nhật cất cánh oanh tạc dữ dội các tầu chiến và sân bay Mĩ ở cảng Trân Châu. Tham gia trận tập kích này còn có 12 tầu ngầm của Nhật. Cuộc tập kích bất ngờ và dữ dội của hạm đội Nhật đã gây cho hạm đội Mĩ những tổn thất nặng nề chưa từng có trong lịch sử hải quân Mĩ (5 tầu chủ lực bị đánh chìm, 19 tàu chiến và 177 máy bay bị tiêu diệt, hơn 3000 binh lính và sĩ quan Mĩ bị thiệt mạng. Tới lúc đóm Mĩ đã tuyên chiến với Đức, Italia, Nhật và chiến tranh Thái Bình Dương chính thức bùng nổ. Chiến tranh thế giới thứ hai đã làn rộng khắp thế giới.
c/ Khối đồng minh chống Phát xít hình thành
– Hành động xâm lược của phe phát xít trên toàn thế giới đã thúc đẩy các quốc gia cùng phối hợp với nhau trong một liên minh chống phát xít.
– Việc Liên Xô tham chiến làm thay đổi căn bản cục diện chính trị và quân sự của cuộc chiến, cổ vũ mạnh mẽ cho phong trào kháng chiến của nhân dân các nước bị phát xít chiếm đóng.
– Anh, Mĩ thay đổi thái độ, bắt tay cùng Liên Xô chống chủ nghĩa phát xít.
– Ngày 01/01/1942, tại Oa-sinh-tơn , 26 quốc gia, đứng đầu là Liên Xô, Mĩ, Anh đã ra “Tuyên ngôn Liên hiệp quốc” cam kết cùng nhau chống phát xít với toàn bộ lực lượng của mình . Khối Đồng minh chống phát xít được thành lập.
IV. Quân đồng minh chuyển sang phản công. Chiến tranh kết thúc
a/ Quân Đồng minh phản công.
1. Mặt trận Xô-Đức
– Tại mặt trận Xta-lin-grát, Hồng quân Liên xô đã tấn công tiêu diệt, bắt sống toàn bộ đội quân tinh nhuệ của nước Đức
– Chiến thắng Xta-lin-grát đã đánh dấu bước ngoặt căn bản của chiến tranh thế giới, buộc phát xít phải chuyển từ tấn công sang phòng ngữ. Đồng thời bắt đầu từ đây, Liên Xô và phe Đồng minh chuyển sang tấn công đồng loạt trên các Mặt trận.
– Cuối tháng 08/1943, Hồng quân đã bẻ gãy cuộc phản công của quân Đức tại vòng cung Cuốc-xcơ. Tháng 06/1944. phần lớn lãnh thổ Liên Xô được giải phóng.
2. Mặt trận Bắc Phi
– 3-5/1943 liên quân Mĩ-Anh quét sạch quân Đức- Italia ra khỏi Châu Phi, chiến sự ở Châu Phi chấm dứt.
– 07/1943-05/1945 liên quân Mĩ-Anh truy kích quân phát xít, làm cho chủ nghĩa Italia sụp đổ, Đức phải khuất phục.
b/ Phát xít Đức bị tiêu diệt, Nhật Bản đầu hàng, chiến tranh kết thúc.
- Phát xít bị tiêu diệt
– Sau khi giải phóng các nước Trung và Đông âu, Hông quân Liên xô tiến hành tấn công Đức ở bờ phía Đông.
– 02/1945 Liên xô tổ chức hội nghị Ianta gồm 3 nước: Liên xô, Mỹ, Anh ngồi lại bàn về vấn đề phân chia thế giới
– Hè 1944, Mĩ Anh mở mặt trận thứ 2 ở phía Tây chuẩn bị tấn công nước Đức.
– 02-04/1945 Hơn một triệu quân Đức bị đánh bại bởi Liên Xô.
– Ngày 30/04, lá cờ đỏ búa liềm được cắm trên nóc toà nhà Quốc hội Đức. Ngày 09/05/1945, nước Đức kí văn bản đầu hàng không điều kiện.
=>Chiến tranh chấm dứt ở Châu Âu
- Nhật bị tiêu diệt
– Mặt trận Thái Bình Dương, từ năm 1944, liên quân Mĩ, Anh tấn công đánh chiếm Miến Điện và quần đảo Phi-líp-pin.
– Ngày 06/08-1945, Mĩ ném quả bom nguyên tử xuống Hi-rô-si-ma làm 8 vạn người thiệt mạng. Ngày 08/08, Liên Xô tuyên chiến với Nhật và tấn công đạo quân Quan Đông gồm 70 vạn quân Nhật ở Mãn Châu. Ngày 09/08, Mĩ ném tiếp quả bom nguyên tử thứ hai huỷ diệt thành phố Na-ga-da-ki, giết hại 2 vạn người.
– 15/08 Nhật đầu hàng không điều kiện. Chấm dứt chiến tranh thế giới thứ2
Nhận xét:
+ Liên xô, Mĩ, Anh là lực lượng trụ cột, giữ vai trò quyết định trong việc tiêu diệt Phát xít
+ Cuộc tấn công vào căn cứ chiếm đóng của quân Nhật đã thu hẹp dần thế lực của Phát xít Nhật.
V. Kết quả của cuộc chiến tranh
– Chiến tranh kết thúc với sự sụp đổ hoàn toàn cuả chủ nghĩa Phát xít.
– Đề cao vai trò của lực lượng nồng cốt: Mĩ, Anh, Liên xô.
– Hơn 70 quốc gia và 1700 triệu người bị lôi cuốn vào chiến tranh, khoảng 60 triệu người chết, 90 triệu người bị tàn phế, thiệt hại vật chất hơn 4000 tỉ đô la.
– Chiến tranh kết thúc đã dẫn đến những biến đổi căn bản của thế giới.