Đức tính liêm khiết được coi là một đức tính quan trọng hình thành nên nhân cách con người. Người có đức tính này luôn được mọi người nể phục và được xã hội công nhận. Từ lâu đời, ông bà ta đã vô cùng coi trọng những con người có tính liêm khiết vì cho rằng người như vậy sẽ biết sống, ăn ở hợp đạo lí tình người và sẽ mang lại lợi ích cho cộng đồng và cho đất nước. Chính vì thế, ông cha đã luôn bảo ban lại con cháu mình thành người có đức tính thanh liêm chính trực này và đúc kết nên những câu ca dao tục ngữ về tính liêm khiết được truyền từ đời này qua đời khác. Đó chính là tài sản quý giá mà tổ tiên để lại, sau đây chúng ta cùng điểm lại một số câu ca dao, tục ngữ về tính liêm khiết này nhé!
Liêm khiết là gì?
Liêm khiết được định nghĩa theo sách giáo khoa môn giáo dục công dân lớp 8 (trang 6 -8) có nói: “Liêm khiết là một phẩm chất đạo đức của con người thể hiện lối sống trong sạch không hám danh không bận tâm toán tính nhỏ nhen ích kỉ.”
Nhờ đức tính cao đẹp này, người sống liêm khiết sẽ có một tâm hồn thanh thản, không bị vướng bận bởi những cám dỗ vật chất tầm thường; nhận được sự yêu mến, tin cậy cùng kính trọng của mọi người và góp phần làm cho xã hội, cho đất nước trở nên trong sạch và vững mạnh hơn.
Những câu tục ngữ về tính liêm khiết thường gặp trong đời sống
1. Cần kiệm, liêm chính, chí công, vô tư.
2. Cây ngay bóng thẳng, cây cong bóng vẹo. (Người có tính cách thật thà, thẳng thắn và không chịu luồn cúi ai thì tự nhiên sẽ toát ra sự cao đẹp và được kính trọng, còn những người chí hướng không an phận, không liêm chính thì tự sinh ra vẻ tầm thường)
3. Cây ngay không sợ chết đứng .
4. Cọp chết để da, người ta chết để tiếng (Những người ngay thẳng liêm khiết thực sự thì tự trong tâm đã toát ra vẻ đẹp thanh khiết, không sợ những lời nói và hành động xấu của kẻ tiểu nhân phá hoại làm thay đổi ý chí cùng vẻ đẹp tâm hồn sáng trong cho dù có phải chết)
5. Áo rách cốt cách người thương. (Là người nghèo khó nhưng mang trong mình tính liêm khiết, có đạo đức cùng nhân phẩm tốt lành thì thế nào người ta cũng thương yêu và quý mến.)
6. Của mình thì giữ bo bo, của người thì đớp cho no mới về. (Câu này nhằm phê phán những thói xấu xa, bủn xỉn và luôn tính toán của những thành phần ích kỉ, tham lam. Tài sản của người khác thì có thể tiêu tán bao nhiêu cũng được nhưng lại không chịu bỏ tiền túi của mình cho ai bao giờ cả.)
7. Ăn có mời, làm có khiến.
8. Ăn ngay nói thật, mọi tật mọi lành.
9. Mất lòng trước, được lòng sau.
10. Thuốc đắng giã tật, sự thật mất lòng.
11. Giấy rách phải giữ lấy lề.
12. Phải trái phân minh, nghĩa tình trọn vẹn.
13. Lời hơn lẽ thiệt.
14. Khôn chẳng qua lẽ, khỏe chẳng qua lời.
15. Lời hay lẽ phải.
16. Nói phải củ cải cũng nghe.
17. Ăn ngay nói phải.
18. Nghe điều phải thích lời hay.
19. Sự thật che sự bóng.
20. Vén mây mù mới thấy trời xanh.
21. Công bình chính trực.
Những câu ca dao nói về tính liêm khiết của con người
1. Đói cho sạch, rách cho thơm
Chớ có bờm xôm, để đời tiếng xấu.
(Nghĩa là sống trong nghèo khổ cũng cần phải có tự trọng; có nhiều ăn nhiều, có ít ăn ít, chớ có tham lam nhòm ngó, bờm xôm rồi sinh thói trộm cắp của người đời mà mang tai mang tiếng vào thân.)
2. Mặc đẹp chưa hẳn đã là sang
Kém phẩm vô tâm, khạc nhổ càng
Tư cách trang đài, do biết nghĩ
Kín đáo, sạch sẽ “Tướng thật sang”
(Những người sống liêm khiết, nhân cách tốt thì dù ăn mặc đơn giản nhưng sạch sẽ, kín đáo thì đẹp đẽ và sang trọng hơn gấp nghìn những kẻ quần là áo lượt mà phẩm cách xấu xa, đồi bại.)
3. Ban ngày quan lớn như thần
Ban đêm quan lớn tần mần như ma
(Chỉ những kẻ là người làm lớn trong xã hội nhưng lại không có tính liêm khiết. Ngoài mặt thì tỏ ra chính trực, luôn bảo vệ lợi ích của xã hội nhưng thực chất chỉ là cái mác đạo đức giả, chỉ lo vơ vét cho mình một cách người không biết quỷ không hay.)
4. Của thấy không xin
Của công giữ gìn
Của rơi không nhặt.
(Ý của câu nói này đơn giản chỉ là không tham lam những thứ không thuộc về mình, không phải do chính bàn tay công sức mình làm ra thì có thấy, có rơi có sờ sờ ra trước mắt thì cũng không được nổi lòng tham.)
5. Khó mà biết lẽ biết lời
Biết ăn biết ở như người giàu sang.
6. Mặc đẹp chưa – hẳn đã là sang
Kém phẩm vô tâm, khạc nhổ càng
Tư cách trang đài, do biết nghĩ
Kín đáo, sạch sẽ “Tướng thật sang”.
7. Ban ngày quan lớn như thần
Ban đêm quan lớn tần mần như ma.
8. Tu thân rôì mới tề gia
Lòng ngay nói thật gian tà mặc ai.
9. Những người tính nết thật thà
Đi đâu cũng được người ta tin dùng.
10. Dù anh què quặc chân tay
Anh làm chuyện phải em nài theo anh
Dù anh sạp rượu nhà vàng
Anh làm điều quấy giỏ vàng cũng chê
Anh ơi sự thế não nề
Khuyên anh cố giữ lối về quê hương.
11. Làm người suy chín xét xa
Cho từng gốc nhọc, cho ra vắn dài.
12. Khôn ngoan ba chốn bốn bề
Đừng cho ai lấn chớ bề lấn ai.
13. Làm người phải đắn phải đo
Phải cân nặng nhẹ, phải dò nông sâu.
14. Làm người mà chẳng biết suy
Đến khi nghĩ lại còn gì là thân.
15. Chịu oan mang tiếng bán vàm
Bán vàm tôi bán điếm đàng tôi lo.
Trên đây là tổng hợp một số câu ca dao tục ngữ về tính liêm khiết thông dụng, được ông bà ta truyền miệng đúc kết và ở đâu đó trong cuộc sống chúng ta đều nghe được những câu nói quen tai nhưng cũng mang đầy ý nghĩa đạo đức nhân văn, và còn mang cả nỗi lòng của người xưa để lại cho con cháu mình để làm người thanh liêm, trong sạch và được xã hội trọng dụng.